yataklar
Yataklar
Yatakları, içerisinde dönen mili gerekli konumda tutarak dönüşümünü sağlayan, üzerine gelen yükleri karşılayan, muylulardan önce ve daha çabuk aşınarak onların kullanım süresini uzatan, kusinet içine yumuşak metal yapıştırılarak oluşturulan hassas işlenmiş değiştirilebilir motor parçalarıdır. Motorlarda krank mili, kam mili, külbitör manivelası başta olmak üzere birçok kısımda yatak veya burç kullanılmaktadır. Krank mili ana ve kol yatakları iki parçalı yapılmaktadır. Kam mili yatakları ve burçlar ise genellikle tek parçalı yapılmaktadır. Bu tip yataklara değiştirilebilir yataklar da denmektedir. Krank mili yatakları yanmanın oluşturduğu kuvvetlerin değişik etkilerine dayanabilmeli, uzun ömürlü olmalı, sık sık arıza yapmamalı, muyluları çabuk aşınma ve bozulmadan korumalı, ayrıca milin serbest ve sessizce dönüşünü sağlamalıdır.Yataklar, kusinet ve metal olmak üzere iki kısımdan oluşur.
Motor yatakları içten yanmalı motorların çok önemli parçalarından biridir. Motor teknolojisinin gelişimiyle yatak gelişimi birbirine paraleldir. Motordaki hareketli parçaların; krank, eksantrik mili, biyel kolu ve kam milinin yataklar üzerinde oluşturduğu gerilimler nedeniyle özel seçilmiş malzeme kullanılır ve işlenir.
Geniş malzeme yelpazesi içinden seçilen yatak malzemesi dizayn için en uygun yatağı üretme olanağı sağlar.
Düz Yatak:
Düz yataklar hem ana yatak hemde kol yatak olarak adlandırılır ve kullanılırlar. Çoğunlukla ince cidar kalınlıklı olarak üretilirler. İki ayrı malzemeden yapılan yatakların sırt kısmı çelik olmak üzere alüminyum üzerine kalay ve bakır ilavelerde olabilmektedir.
Üç malzemeli yataklarda bakırın üzerine kurşun ve kalay ilavesi sinterleme yöntemiyle uygulanarak üretilirler.
Ağız Açıklığı:
Yatağı belirler. İki ağız arasından ölçülerek tanımlanır, yataklar muylu çaplarından daha büyük olmalıdır ki montaj sırasında yatak uçları birbirine iyi temas eder ve çıkmayı ve dönmeyi önler.
Yatak Boşluğu:
Yatak çevresel çapı yuvadan daha büyük olduğundan montaj esnasında yatak sıkı geçme şekilde monte edilmelidir. Yatak malzemesi elastik bir yapıda olduğundan bu sıkı geçme yatağın tam yerine monte edilmesini sağlar.
Burçlar:
Burçlar genel olarak motorda 3 yerde kullanılırlar. Biyel kolunda, eksantrik milinde ve aks milinde. Burçlar; boyanmış ve üzerlerine yağ delikleri, yağ kanalları, yağlama cepleri ve merkezlenme kanalları açılmış olarak imal edilmiş olan plakalardan kesililirler. Daha sonra bu plakalar bükülerek burç haline getirilir. Büküm esnasında delik ve kanallarda bir miktar deformasyon olabilir. Geçmeler erkek-dişi veya kilitli olabilir.
